Tarımda dijitalleşme ve otomasyon giderek daha fazla önem kazanıyor. Farklı bileşen gruplarının milimetrik hassasiyetle ayarlanabilmesi birçok durumda vazgeçilmez önem taşıyor. Aynı zamanda tarım makinelerinin çeşitli koşullara dayanabilmesi ve zorlu ortamlarda tam kapasiteyle çalışabilmesi gerekiyor. Bu, aynı zamanda makinelerin kullandığı bileşenler için de geçerlidir.
Hidrolik sistemlerin kullanımı, tarım makinelerinde uzun bir geçmişe sahiptir ve birçok görevde hidrolik sistemler tercih edilmektedir. Ancak elektrikli aktüatör sistemleri; titreşimlere, toza, aşırı sıcaklıklara ve hidrolik ekipmanlara karşı dayanıklı olduklarını son yıllarda artık kanıtlamıştır. Hatta birçok alanda elektrikli aktüatörler, hidrolik sistemlerden daha bile iyi performans göstermektedir.
LINAK ®, yüksek koruma sınıfına sahip ve son derece dayanıklı olduğundan dolayı, 2005 yılında tarım makinelerine yönelik LA36 aktüatör modelini tanıttı. LA36’yı ve diğer tüm aktüatör modellerini o günden bu yana optimize etmeye devam eden LINAK, çözümlerine pazarın yüksek beklentilerini karşılayacak birçok yeni özellik de kazandırmıştır.
Aktüatörlerin karşılaştığı yüksek beklentiler
KRONE BiG X yem hasat makinesi, aktüatörlerden yüksek beklentilere sahip. Aktüatör, iki mısır koşullandırıcısı silindirini kademesiz olarak ayarlayabilmek için kinematikten faydalanmaktadır. Bir yandan, silindirlere etki eden yüksek kuvvetlere dayanmalıdır. Diğer yandan, yüksek titreşim ve darbelere rağmen silindirin hassas biçimde ayarlanabilmesini sağlamalıdır.
KRONE’de elektrikli tasarımdan sorumlu Jan Keuter, “10,5 metreye kadar çalışma genişliğine sahip hasat makinesi saatte 400 tona kadar kesim yapabilir. Bu da hem yüksek güç ve hem de son derece dayanıklı bileşenler gerektiriyor” diyor. Ona göre tarım makinelerinde elektrikli ayarlama sistemleri giderek daha fazla önem kazanıyor.
“Elektrikli sistemler, hidrolik sistemlerle rekabet ediyor. Hidrolik sistemler eskiden de vardı ve bu nedenle en her zaman en bariz çözüm olarak görüldüler.” Ancak son yıllarda elektrikli aktüatörler de bir standart olmayı başardı. Keuter, sözlerine “ISOBUS ve 50 Amper bağlantıları neredeyse tüm makinelerde zaten standart” diyerek devam ediyor.
Otomasyondaki seviye arttıkça elektrikli aktüatör sistemlerinin avantajları daha da öne çıkabilir. Jan Keuter bunu onaylıyor: “Örneğin, farklı konumlara hareket sağlamamız gerektiğinde ve konumlarla ilgili hassas geri bildirime ihtiyaç duyduğumuzda, elektrikli aktüatör kullanmamız hem tasarımı kolaylaştırıyor hem de genellikle daha ucuz oluyor”.
Mısır koşullandırıcısının iki silindirinin ayarlanması söz konusu olduğunda bu durum tam olarak geçerlidir. Aktüatör, iki silindir arasındaki mesafeyi ayarlayabilmek için kinematikten faydalanmaktadır. Mısır tanelerini ayırabilmeleri için silindirlerin optimum şekilde ayarlanması, ancak konum hakkında hassas geri bildirim alınabildiğinde mümkündür. Aktüatöre entegre edilmiş potansiyometreler bunu mümkün kılıyor.
Karmaşık hareketlerin uygulanması
“Bu durumda aktüatör hareketinin kontrolü, mısır kesicinin kontrol sistemi tarafından sağlanıyor” diyen Jan Keuter, ileride entegre kontrolör ve güç elektroniğine sahip bir aktüatör kullanılabileceği görüşünde Bu sayede kablodan tasarruf edilir ve kontrol sistemi üzerindeki yük de azaltılmış olur. LINAK, entegre kontrolöre (IC) ve güç elektroniğine sahip çeşitli aktüatörler sunmaktadır. Bunlar, karmaşık hareketlerin yapılandırılabilmesine yönelik sayısız olanak sağlamaktadır. Ayrıca LINbus ve CAN SAE J1939 gibi farklı veri yolu sistemlerini destekleyen arayüzler de mevcuttur. LINAK IC™ aktüatörler, haricî kontrole gerek duymadan paralel hareket edebilmektedir. Bir diğer avantajları da aktüatörden gelen verilerin okunabilmesine olanak sağlamalarıdır.
Jan Keuter bunun da altını çiziyor: “Servis, gelecekte giderek daha önemli bir rol oynayacak. Bu nedenle, makinenin durumunun izlenebilmesi önemli. Örneğin, makinenin belirli alanlarındaki sıcaklığı veya aktüatörün çalıştığı döngü sayısı hakkında veriler alınabilmeli”.
Mısır koşullandırıcısının silindirlerinin ayarlanmasında kullanılan aktüatörün hemen üstünde, deşarj hızlandırıcısının arka plakasını ayarlayan ikinci bir LINAK aktüatör bulunmaktadır. Arka plaka ayarlanarak, boşaltma ağzı uzun mesafeli boşaltma için daraltılır veya kısa mesafeli boşaltma için genişletilir. İkinci aktüatör daha az kuvvet uygulasa da, yine de aşırı titreşimlere maruz kalır.
Jan Keuter, “Makinelerimizi ve kullanılan bileşenleri kendi test merkezimizde test ediyoruz. LINAK aktüatörleri kalitelerini burada kanıtlamaktadır. Birinci sınıf bir tedarikçi olarak yalnızca en yüksek kalitede ürünler kullanmak istiyoruz. Danimarkalı üretici LINAK, bu beklentimizi uzun yıllardır karşılıyor” diyerek sözlerini sonlandırıyor.
