Öncelikle, doğru iş-yaşam dengesinin kişiden kişiye değiştiğinin ve sizin için doğru olan dengenin en yakın çalışma arkadaşınızı dengesiz bırakabileceğinin altını çizmek istiyoruz. İş-yaşam dengesinin geleneksel tanımı, bireyin hayatında işini ve özel yaşamını nasıl önceliklendirdiğini ve işini evine ne kadar taşıdığını ifade eder.
Son yıllarda iş-yaşam dengesinin giderek daha fazla önem kazandığını görüyoruz. Modern teknoloji, çalışanların sürekli olarak işte olabilmesine ve dolayısıyla iş ve özel yaşam arasındaki çizginin yavaşça silinmesine yol açmış bulunuyor. Evden çalışmak daha yaygın hâle geldi ve bunun birçok çalışanın iş-yaşam dengesi üzerinde olumlu bir etkisi oldu.
İş-yaşam dengesi yalnızca bir illüzyon mu?
2018 yılında Danimarkalı filozof ve iş adamı Morten Albæk, denge bulmanın giderek zorlaştığının altını çizen bir kitap yayımladı. Morten Albæk’e göre, iş-yaşam dengesini bulabileceğimizi ve zamanımızı iş, boş zaman ve aile arasında bölebileceğimizi düşünmemiz bir illüzyondur. Tek bir hayatı olan tek bir insan olduğumuza ve sahip olduğumuz zamanın hiçbir şekilde değiştirilemeyeceğine dikkat çekiyor. Dolayısıyla iş-yaşam dengesinin oluşturmamız, Morten Albæk’e göre iş ve özel yaşamlarımızı birleştirmemizi ve ikisinin birbirlerini etkileyeceği gerçeğini kabul etmemizi gerektiriyor.
Haklı olduğu yönler de olabilir; fakat Gartner tarafından yapılan bir anket, ABD’li çalışanların genelde iş-yaşam dengesine işverenlerinin sunduğu sağlık yardımlarından daha fazla değer verdiklerini gösteriyor. Rakamla ifade etmek gerekirse, çalışanların %72’si yeni bir iş ararken iş-yaşam dengesinin çok önemli bir faktör olduğunu düşünüyor. Bu gerçek, çalışan memnuniyetinde yalnızca iyi bir sağlık yardım paketinin yeterli olduğunu düşünen şirketler için bir uyarı niteliği taşımalıdır.
İş-hayat dengesinin etkisi
İş-hayat dengesi söz konusu olduğunda çeşitli faktörler devreye girer. Öncelikle, hibrit çalışma ortamlarının esnek olması kritik bir etken olabilir. Evden çalışan ABD’li çalışanların %73’ü, iş yerinde çalıştıklarından daha iyi bir iş-yaşam dengesine sahip olduklarını ifade ediyor. Belirtilen en önemli neden, bu şekilde aileleriyle daha fazla zaman geçirebilmeleridir. Ayrıca, evden çalışmanın iş ve özel hayatlarını daha iyi dengeleyebilmelerini sağladığını da ifade ediyorlar. Daha az bölündükleri, daha iyi odaklanabildikleri ve daha sessiz bir ortamda çalışabildikleri için daha verimli olabiliyorlar.
İş-yaşam dengesini etkileyen bir diğer önemli faktör de çalışırken sağlığı koruyabilmektir. Yetersiz bir iş-yaşam dengesi ve ofiste geçirilen uzun saatler sağlığı olumsuz etkileyebilir. Çalışma sırasında ergonomi de hesaba katılmalıdır. Çalışma pozisyonlarınız nedeniyle ağrılar yaşarsanız, bu rahatsızlıklar büyük olasılıkla özel hayatınızı da etkiler. Vücudunuzu yanlış kullanarak veya hiç kullanmayarak zorlamamaya özen gösterin. İster evden çalışın ister ofiste, yüksekliği ayarlanabilir masalar çalışanlar için büyük fark yaratır.
Dünyada iş-yaşam dengesi
Dünyaya baktığımızda, günlük iş-yaşam dengelerinden memnun olan çalışanların sayıları ülkeden ülkeye ciddi farklılıklar göstermektedir. Hollandalı çalışanlar, OECD Daha İyi Yaşam Endeksi’nde 10 üzerinden 9,5 gibi etkileyici bir puan alarak iş-yaşam dengesi konusunda birinci konumdalar. İtalya ikinci ve Danimarka 10 üzerinden 9 puan ile üçüncü sırada yer alıyor. Amerikalıların %60’ı ise, iş ve özel hayat arasında bir sınır olmadığından iş-yaşam dengelerinin zayıf olduğunu belirtiyor. Bu nedenle ABD, araştırmaya katılmış olan ülkeler arasında 12. sırada yer almaktadır.
İyi bir iş-yaşam dengesi nasıl oluşturulur?
Başta da belirtildiği gibi, zamanı iş ve aile arasında bölmek zor ve hatta imkânsız olabilir. Zorluk derecesi ise kuşkusuz olarak büyük ölçüde mesleğe ve işin türüne bağlıdır. Fakat yine de hayatta denge sağlamak için yapabileceğimiz bazı şeyler vardır.
- Öncelikle, her şeyi aynı anda başaramayacağımızın bilincinde olmamız gerekir. Günlük hayatımızda denge yaratmak için bazı seçimler yapmamız gerekecektir.
- Bu yöndeki beklentilerinizi netleştirebilmek için müdürünüz ve çalışma arkadaşlarınızla konuşun. Çalıştığınız ve çalışmadığınız zamanlar için sınırlar belirleyin. Bunun için ör. iş saatleri dışında veya tatil/hastalık nedeniyle izinde olduğunuz zamanlarda e-postalara ve telefonlara cevap verip vermeme konusunu netleştirebilirsiniz.
- Bir hayat arkadaşınız varsa, birbirinizin işlerini ve imkânlarını göz önünde bulundurarak kendinizi nasıl organize edebileceğiniz konusunu onunla konuşmanız önemlidir. Her ikinizin de rahat ettiği ortak bir zemin bulmak önemlidir. Bu şekilde, günlük hayatın tüm gerekliliklerini birlikte çözebilmenizi sağlayacak iyi rutinler geliştirebilirsiniz.
- Kendinize ve hobilerinize zaman ayırın.
- Geceleri uykunuzu iyi aldığınızdan emin olun.
- Eğer evde bir ofisiniz varsa, onu evin geri kalanından ayrı tuttuğunuzdan emin olun. Böylece evde olsanız bile “ofisten çıkabilirsiniz”.
- Ayrıca, konforlu ve rahat bir şekilde çalışabilmenizi ve gün içerisinde çalışma pozisyonunuzu değiştirebilmenizi sağlayan bir ofis düzeni oluşturun. Sağlıklı bir iş gününün önemi hakkında daha fazla bilgiyi burada bulabilirsiniz.
